GRUDZIĄDZ - RADZYŃ CHEŁMIŃSKI - RYWAŁD KRÓLEWSKI - ŚWIECIE NAD OSĄ - ŁĄKORZ szlak o dług. 60,0 km

            Skrócona  charakterystyka  szlaku.

Jest to nowy  szlak rowerowy wyznaczony przez działaczy Oddziału Miejskiego PTTK w Toruniu. Szlak ten oznakowany znakami żółtymi prowadzi z Grudziądza  przez Piaski, Turznice, Dębieniec, Zielnowo, Radzyń Chełmiński, Czeczewo, Gołębiewo , Rywałd Królewski, Linowo, Świecie n/ Osą, Lisnowo, Partęczyny, Sumin, Mierzyn, Wardęgowo, do Łąkorza . Całkowita długość trasy wynosi 60 km.

0,0 km Grudziądz – miasto ze 102 tysiącami mieszkańców, położone nad Wisłą. Z 1065 r. pochodzi najdawniejsza wzmianka o grodzie w Grudziądzu. W 1138 r. gród był własnością książąt mazowieckich, tak jak cała ziemia chełmińska. Po 1231 r. przeszedł we władanie Krzyżaków, którzy w 1291 r. nadali rozwijającej się osadzie prawa miejskie. Miasto intensywnie rozwijało się za przyczyną wiślanego handlu. W okresie od XIV w. nad Wisłą powstało szereg spichlerzy, w których przechowywano głównie zboże. Dzięki licznym przywilejom należało do silnych ośrodków handlowych i rzemieślniczych państwa krzyżackiego. W maju 1411 r. na rynku miasta został bez sądu ścięty Mikołaj Ryński – jeden z przywódców Towarzystwa Jaszczurczego. W okresie wojny trzynastoletniej Grudziądz opowiedział się za Polską, przystępując do Związku Miast Pruskich. W 1466 r. miasto znalazło się w Prusach Królewskich inkorporowanych przez Koronę. W trakcie 2 wojny szwedzkiej w 1655 r. miasto zajęli Szwedzi. Podczas oblężenia Szwedów w Grudziądzu przez wojska polskie, zostało ponownie zniszczone. W 1775 r. król Fryderyk Wielki  rozpoczął budowę twierdzy grudziądzkiej, w której później m.in. w 1832 r. więzieni byli uczestnicy powstania listopadowego. Ciekawostki krajoznawcze : ruiny zamku krzyżackiego z XIII w., gotycki kościół św. Mikołaja z XIV w., kościół św. Franciszka Ksawerego z 1723 r., Brama Wodna i fragmenty murów miejskich z XIV w., zespół spichlerzy z XVI – XVIII w. znakomicie zachowanych, dawny klasztor reformatów z XVIII w., twierdza grudziądzka z lat 1766 –1786 ; Rów Hermana – zabytek techniki, dawny budynek Kolegium Jezuickiego z XVII – XVIII w.